آیا می دانید آمارها نشان می دهد سالانه حدود 25 میلیون لیتر انواع سم در مزارع و باغهای کشور مصرف می شود و با توجه به این که تولیدات این بخش را جمعیت 75 میلیون نفری کشور مصرف می کنند بطور میانگین به ازای هر سه نفر ایرانی یک لیتر سم در تولید محصولات کشاورزی به کار رفته است؟

آیا می دانید  سم شيميايي باقيمانده در ميوه و سبزيجات كشور بالاتر از حد استاندارد است كه اين امر سلامت شهروندان را تهديد مي كند؟

آیا می دانید کارشناسان یکی از علل افزایش بیماریهای سرطانی در جامعه را استفاده بیش از حد از سم در پروسه تولید محصولات غذایی و کشاورزی می دانند؟

آیا می دانید  سرطان معده شایع‌ترین سرطان در ایران است؟

آیا می دانید     مصرف غیر منطقی و بی‌رویه کودهای شیمیایی در مزرعه‌ها و باغ‌ها مهمترین عامل شیوع سرطان معده در کشور محسوب می‌شود؟ در زمینه استفاده از کودهای شیمیایی در مزارع کنترلی نمی‌شود. وجود بالای نیترات در موادغذایی و آب آشامیدنی توسط باکتریها در معده به ماده سرطان‌زای نیتریت تبدیل می‌شود.

آیا میدانید از سال 1990 استانداردهایی  براي محصولات پاک تدوين شد و 20 سال است که در اتحاديه اروپا گواهي کشاورزي ارگانيک صادر مي شود؟

آیا می دانید  سال‌هاست كه كشورهای توسعه یافته و پیشرفته، استفاده از كودهای شیمیایی را به دلیل سرطان‌زا بودن‌شان ممنوع اعلام كرده‌اند، اما متاسفانه در کشور ما برای واردات این کودها یارانه پرداخت می‌شود؟

بسیاری از ما روزانه انواع میوها و محصولاتی که به روشهای سنتی یا گلخانه ای تولید شده اند مصرف می کنیم و هدف اصلی ما از این کار تامین نیازهای بدن و رساندن ویتامینهای لازم برای سلامت بدن است اما غافل ازآنکه سالانه میزان قابل توجهی سم وارد بدنمان می کنیم.

در ستاد تغديه گياهي كشور تلاش زيادي براي حذف سموم صورت گرفته اما به دليل عدم توجه بسياري از مسئولان ذيربط در اين زمينه به نتيجه مطلوب نرسيده است.

استفاده از كود و سم شيميايي در زمان رشد گياهان، يكي از مهمترين مصاديق بي احترامي به طبيعت مهربان و بخشنده است به اين ترتيب كه بشر بدون توجه به ناسازگاري كود و سم شيميايي با ذات طبيعت، محيط زيست و بدن انسان، از اين محصولات براي رشد گياهان استفاده كرده و خواسته يا ناخواسته از آثار نامطلوب اين امر غافل شده است.

باقيمانده كود و سم شيميايي در گياه پس از خورده شدن گياه توسط انسان وارد بدن وي مي شود و اين ارگانيسم را از نظر سلامتي دچار مشكل مي كند.

يكي از دلايل سرطان كبد، ، پروستات و رحم عدم كنترل ميزان كود و سم شيميايي در محصولات كشاورزي است.

بخش عمده ميوه و سبزيجات توليد شده در كشور به ويژه در محصولات گلخانه اي از نظر ميزان سم و كود باقيمانده مشكل دارند و مصرف آنها بسيار خطرساز است. براي داشتن ميوه و سبزيجات سالم چاره اي جز كاهش سم شيميايي و كود باقيمانده در آنها و تغيير الگوي استفاده از كود و سم نداريم و بايد در اين زمينه طبق الگوهاي جهاني عمل كنيم.

كودهای شیمیایی هر تركیبی كه داشته باشند و با هر اصطلاحی شامل كودهای ازت، كودهای اوره و فسفره به كار گرفته شوند، اساس همه شان نیترات است كه در تمام این كودها وجود دارد و به عنوان ماده سرطان‌زا ته‌نشین می‌شود. در حقیقت به گفته متخصصان، همین نیترات است که موجب بروز سرطان‌های دستگاه گوارش می‌شود.

ضررهای کودهای شیمیایی

عوامل سرطان زای پنهان در عصر جدید! امروزه هشدارهای جهانی در مورد استفاده از مواد شیمیایی و خطرها و مشکلاتی که آنها برای محیط زیست و انسان ایجاد می نمایند به بحث داغ تمامی سازمانها و ارگانهای دولتی و خصوصی در سراسر دنیا از جمله ایران تبدیل شده است. این معضل چنان گریبانگیر انسان شده است که اگر برای آن چاره ای اندیشیده نشود، در آینده ای نه چندان دور حیات بشر را به خطر جدی می اندازد. انجام تحقیقات و آزمایشهای مختلف و صرف منابع انسانی، مالی و زمانی بسیار در مراکز تحقیقاتی، دانشگاه ها و آزمایشگاه ها تاییدکننده این معضل می باشد. کودهای شیمیایی و تاثیرات بسیار مخرب آنها بر روی محصولات، محیط زیست و بدن انسان، نیز بایستی مورد توجه تمامی هموطنان گرامی قرار گیرد. هر چند بسیاری از خطرهای مصرف کودهای شیمیایی در دنیا هنوز ناشناخته مانده است و نیاز به گذر زمان می باشد تا این تاثیرات مخرب شناسایی شوند، لیکن در ادامه به تاثیرات مخرب و ضررهای شناخته شده استفاده از این نوع کودها اشاره می نماییم :

ü      باعث سفت شدن خاک می‌شود.

ü      باعث تغییر کیفیت خاک می‌شود. (شور شدن و آلودگی خاک)

ü      باعث افت کیفیت محصولات می شود. (جذب عناصر غیر ضروری در گیاه)

ü      باعث کاهش مقدار محصولات می شود. (جذب عناصر غیر ضروری در گیاه)

ü      باعث آلودگی آبهای سطحی و کشاورزی می‌شود.

ü      موجب ایجاد بیماریهای صعب العلاج در انسان می شود.(انواع سرطانها و بیماریهای حاصل از جهش سلولی)

ü      ماندگاری آنها در محصولات خطر جدی برای انسان دارد.

ü      ماندگاری آنها در محیط زیست برای انسان، دام، طیور ، ماهیها و حشرات مفیدی چون زنبور عسل خطرناک است.

ü      چرخه محیط زیست را برهم میزند و باعث اختلال در چرخه میگردد.

میوه‌ها و سبزی‌ها سرطان‌زا می شوند

 چندی پیش، دبیر پنجمین همایش سالانه انجمن سرطان ایران نسبت به شیوع سرطان‌های دستگاه گوارش هشدار داد و گفت که ‌بقایای سموم و كودهای شیمیایی در محصولات كشاورزی، سلامت ایرانیان را به خطر انداخته و باید از به كارگیری كودهای ازته ممانعت به عمل آید. تحقیقات ‌نشان داده‌اند که نیترات موجود در این کودها موجب انواع سرطان‌های گوارشی می‌شود. از طرفی سرطان معده هم‌اكنون شایع‌ترین نوع سرطان در ایران است که متاسفانه همچنان در حال افزایش است و یكی از دلایل این امر می‌تواند استفاده از كودهای نیترات‌دار به خصوص در نواحی شمالی كشورمان باشد.

بیشترین جذب این سموم در چه سبزی‌هایی دیده می‌شود؟

نیترات می‌تواند در همه انواع سبزی و میوه نفوذ كند، اما محصولاتی كه در داخل زمین جای می‌گیرند مثل پیاز، سیب زمینی و هویج قابلیت جذب بیشتری دارند و نیتراتی را که به درون زمین نفوذ می‌كند، جذب می‌كنند. البته به طور كلی نیترات در سطح و عمق زمین بیشتر باقی می‌ماند و به همین دلیل انواع میوه و سبزی نیز كه به‌ صورت بوته‌ای در سطح زمین رشد می‌كنند و ارتفاع كمی دارند، بیشتر در معرض جذب این ماده سرطان‌زا قرار دارند، اما میوه‌های درختی و به‌طور كلی گیاهانی كه ارتفاع بیشتری دارند، كمتر در معرض نفوذ نیترات هستند.

امروزه وجود میوه‌ها و سبزیجات درشتی كه فاقد طعم و خاصیت‌های چند دهه پیش هستند، نیز ناشی از استفاده بی‌رویه همین كودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و باقی ماندن تركیبات شان در این محصولات است.

 آیا این خاصیت سرطان‌زایی، با شستن و ضدعفونی کردن و پختن از بین می‌رود؟

 متاسفانه ذرات این کودهای شیمیایی ممنوعه، به داخل میوه و سبزی راه پیدا می‌کند و با هیچ روشی از بین نمی‌رود و به همین دلیل است که گفته می‌شود مصرف چنین محصولاتی ابتلا به سرطان‌های گوارشی را به همراه دارد. باز هم تاکید می‌کنم که تغذیه گیاهان با كودهای شیمیایی و رعایت‌نكردن اصول علمی در تولید میوه و سبزی در ایران به مرز هشداردهنده‌ای رسیده است به گونه‌ای كه كارشناسان درباره آثار و پیامدهای منفی آن بر سلامت شهروندان اظهار نگرانی می‌كنند اما مسئولان، این امر را جدی نمی‌گیرند.

به طور كلی، هر یک کیلوگرم میوه تازه باید 50 میلی‌گرم نیترات داشته باشد و اگر از این مقدار بیشتر شود، مضر خواهد بود. درشتی میوه‌ها نیز در بیشتر مواقع به دلیل نیترات بالای آنها است. بنابراین توصیه می‌شود در انتخاب میوه‌ها دقت كرده و از میوه‌های درشت صرفه نظر كنید. میوه‌های متوسط یا کوچک با رنگ روشن جزء مناسب‌ترین‌ها هستند، زیرا تیره بودن میوه نیز نشان دهنده نیترات بالای آن است. با این حال، بدن مکانیزم دفاعی قوی دارد که در برابر سموم وارد عمل شده و موجب دفع سموم می‌شود، ولی در صورتی که مواد مضر برای طولانی‌مدت وارد بدن شوند، می‌توانند اثرگذار باشند.

ارتقاي سلامت عمومي در كشور بدون بهبود روشهاي مورد استفاده ممكن نيست و لازم است مسئولان ذيربط به اين امر توجه ويژه اي داشته باشند ضمن اينكه نبايد در توليد ميوه و سبزيجات، كيفيت فداي كميت و افزايش توليد شود و لازم است همواره بر اين اساس عمل كنيم.

جايگزينهاي كود و سم شيميايي وجود دارد

در چنين شرايطي ممكن است بسياري از افراد به دليل بي اطلاعي، جايگزيني براي كود و سم شيميايي پيدا نكنند درحاليكه جايگزينهايي در اين زمينه وجود دارد.

به عنوان مثال افراد دست اندركار در بخش كشاورزي و باغداري به جاي استفاده از كود و سم شيميايي مي توانند از كود و سم حيواني استفاده و از اين طريق، بين بخش كشاورزي و باغداري و طبيعت آشتي برقرار كنند.

همچنين مدتهاست كه كود و سمهاي بيولوژيك وارد بازار شده اند و كشاورزان و باغداران با استفاده از اين محصولات نيز قادر خواهند بود ضمن پرداخت هزينه كمتر، بين محصولات توليدي خود و طبيعت دوباره آشتي برپا كنند.

كود و سمهاي بيولوژيك بهترين جايگزين براي كود و سمهاي شيميايي است و بايد كشاورزان را در اين زمينه به اندازه كافي هوشيار كنيم.

منابع: هفته نامه سلامت ، تبیان،خبرگذاری مهر،آموزشگاه کشاورزی سبز ایران

درپایان امیدوارم دولتها در مورد این سهل انگاری پاسخ داده و این فقط پیگیری شهروندان را می طلبد تا با پیگیری از مراجع قضایی دولتمردان را وادار به پاسخگویی کرده.